در این مقاله، با مراحل پیشرفت آب مروارید، علائم هر مرحله و درمان مناسب آن‌ها آشنا می‌شوید. در مقاله آب مروارید چیست می‌توانید بیشتر در مورد آب مروارید بخوانید.

آب مروارید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشمی در سراسر جهان است که به‌ویژه در سنین بالاتر بروز می‌کند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عدسی شفاف چشم به‌تدریج دچار کدورت شود و عبور نور به شبکیه کاهش یابد. در نتیجه، تصویر واضحی از دنیای اطراف تشکیل نمی‌شود و دید فرد به‌صورت مه‌آلود، تار یا زرد‌رنگ درمی‌آید.
برخلاف برخی مشکلات بینایی که به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند، آب مروارید یک بیماری تدریجی است و معمولاً در چند مرحله پیشرفت می‌کند. آشنایی با این مراحل کمک می‌کند تا بیمار و پزشک بتوانند زمان مناسب برای درمان، به‌ویژه جراحی را تشخیص دهند.

---

روند کلی پیشرفت آب مروارید

در حالت طبیعی، عدسی چشم شفاف و انعطاف‌پذیر است و با تغییر شکل خود امکان تنظیم فوکوس برای دیدن اجسام دور و نزدیک را فراهم می‌کند. اما با افزایش سن یا عوامل دیگر مانند دیابت، مصرف داروهای استروئیدی یا تابش طولانی‌مدت نور خورشید، پروتئین‌های داخل عدسی تغییر ساختار می‌دهند و توده‌هایی کدر تشکیل می‌شود.
این کدورت‌ها ابتدا کوچک و پراکنده‌اند، اما به مرور زمان افزایش می‌یابند تا زمانی که تمام عدسی را فرا می‌گیرند. در هر مرحله، الگوی کدورت، شدت علائم و میزان اختلال دید متفاوت است.

---

مرحله اول: آب مروارید خفیف یا نابالغ (Immature Cataract)

در نخستین مرحله، فقط بخش کوچکی از عدسی دچار کدورت می‌شود. در این حالت، نور هنوز می‌تواند از عدسی عبور کند و دید بیمار نسبتاً خوب باقی می‌ماند. بسیاری از بیماران در این مرحله فقط متوجه اندکی تاری دید یا تغییر در رنگ‌ها می‌شوند.
در آب مروارید خفیف بیماران ممکن است احساس کنند رنگ‌ها کمی زردتر یا کم‌رنگ‌تر به نظر می‌رسند. علاوه بر این، ممکن است نیاز داشته باشند برای مطالعه یا رانندگی در شب از نور بیشتری استفاده کنند.

در این مرحله معمولاً نیازی به جراحی وجود ندارد. پزشک ممکن است توصیه کند بیمار از عینک مناسب، نور کافی هنگام مطالعه و عادات تغذیه‌ای سالم (شامل آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین C و E) استفاده کند. با این حال، پیگیری منظم برای ارزیابی پیشرفت بیماری ضروری است.

---

مرحله دوم: آب مروارید در حال بلوغ یا متوسط (Early Mature Cataract)

در این مرحله، نواحی کدورت در عدسی گسترده‌تر می‌شوند و دید بیمار بیشتر کاهش می‌یابد. عدسی در مرکز یا اطراف محور بینایی تیره‌تر می‌شود و در نتیجه نور به‌درستی متمرکز نمی‌گردد. بیماران اغلب از دیدن هاله‌های نور در اطراف چراغ‌ها یا خیرگی در روز شکایت دارند.

در مرحله دوم یا اب مروارید بالغ دید در شب به‌شدت کاهش می‌یابد و تشخیص رنگ‌ها دشوارتر می‌شود. گاهی بیماران احساس می‌کنند که به‌طور موقتی دید نزدیکشان بهتر شده است، پدیده‌ای که به آن myopic shift گفته می‌شود. اما این بهبود موقتی است و به‌تدریج دید کلی بدتر می‌شود.

اگرچه هنوز ممکن است نیاز فوری به جراحی وجود نداشته باشد، اما در صورتی که تاری دید فعالیت‌های روزانه را مختل کند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند.

---

مرحله سوم: آب مروارید رسیده (Mature Cataract)

در این مرحله، تمام عدسی چشم به‌صورت کامل کدر می‌شود. دیگر نوری نمی‌تواند آزادانه عبور کند و دید بیمار به‌شدت کاهش می‌یابد. بسیاری از بیماران تنها قادر به تشخیص روشنایی از تاریکی هستند. مردمک ممکن است به رنگ سفید یا خاکستری روشن دیده شود.

جراحی تنها روش مؤثر درمان آب مروارید رسیده است. در واقع، صبر کردن بیش از حد می‌تواند باعث سفت شدن عدسی و دشواری بیشتر در جراحی شود.
جراحی معمولاً به روش فیکوامولسیفیکیشن (Phacoemulsification) انجام می‌شود، که در آن عدسی کدر با امواج اولتراسوند خرد شده و خارج می‌گردد. سپس، یک عدسی مصنوعی (IOL) جایگزین آن می‌شود.

در آب مروارید رسیده، تأخیر در جراحی ممکن است منجر به بروز التهاب یا افزایش فشار داخل چشم شود. بنابراین، مراجعه به موقع به چشم‌پزشک اهمیت زیادی دارد.

---

مرحله چهارم: آب مروارید بیش‌رسیده یا پیشرفته (Hypermature Cataract)

اگر آب مروارید درمان نشود، ممکن است به مرحله بیش‌رسیده برسد. در این وضعیت، عدسی به‌قدری تخریب می‌شود که محتویات داخلی آن نشت می‌کند و التهاب یا افزایش فشار داخل چشم را به دنبال دارد. گاهی این وضعیت باعث بروز نوعی گلوکوم ثانویه می‌شود که بسیار دردناک و خطرناک است.

در معاینه چشمی، عدسی در این مرحله ممکن است حالت شیری، نرم یا مایع‌شده پیدا کند. بیماران معمولاً دید بسیار ضعیفی دارند و ممکن است حتی نور را به‌سختی تشخیص دهند. درمان در این مرحله تنها جراحی فوری است تا از آسیب بیشتر به چشم جلوگیری شود.

بیماران نباید منتظر رسیدن آب مروارید بمانند، بلکه باید به محض اختلال در دید زمان جراحی را با پزشک تنظیم کنند.

جهت رزرو نوبت و مشاوره با بهترین جراح آب مروارید تبریز با ما تماس بگیرید

---

علائم عمومی در طول پیشرفت آب مروارید

در حالی که نوع و شدت علائم ممکن است متفاوت باشد، چند نشانه تقریباً در همه بیماران دیده می‌شود.
تاری تدریجی دید شایع‌ترین علامت است. رنگ‌ها ممکن است کم‌رمق شوند و بینایی در نور شدید یا در شب کاهش یابد. بیماران معمولاً از دیدن هاله‌های نور در اطراف چراغ‌ها، خیرگی هنگام رانندگی و تغییر مکرر در شماره عینک شکایت دارند.
در برخی موارد، کاهش دید ممکن است به حدی برسد که حتی انجام کارهای ساده مانند مطالعه یا تماشای تلویزیون دشوار شود.

از دیدگاه فیزیولوژیک، این علائم به دلیل پراکندگی نور توسط بخش‌های کدر عدسی ایجاد می‌شوند که باعث کاهش کنتراست و وضوح تصویر می‌شود.

---

روش تشخیص مراحل آب مروارید

چشم‌پزشک با استفاده از معاینه کامل چشم می‌تواند مرحله آب مروارید را تشخیص دهد. ابزارهایی مانند slit-lamp biomicroscopy برای مشاهده عدسی و تعیین میزان کدورت استفاده می‌شوند.
در مراحل اولیه ممکن است تنها تغییرات جزئی مشاهده شود، اما در مراحل پیشرفته، عدسی کاملاً مات به نظر می‌رسد. در کنار معاینه بالینی، تست‌های بینایی (visual acuity test) و بررسی واکنش به نور نیز کمک‌کننده هستند.

در صورتی که آب مروارید به مرحله‌ای رسیده باشد که بر عملکرد روزمره تأثیر بگذارد، چشم‌پزشک معمولاً جراحی را توصیه می‌کند. این تصمیم نه‌تنها به درجه کدورت، بلکه به نیازهای بصری و سبک زندگی بیمار نیز بستگی دارد.

---

درمان در هر مرحله

در مراحل اولیه، هدف اصلی درمان، کاهش پیشرفت بیماری و بهبود عملکرد بینایی بدون جراحی است. این کار می‌تواند با اصلاح عینک، استفاده از نور مناسب، تغذیه سالم و محافظت در برابر نور فرابنفش انجام شود.
اما هنگامی که عدسی به حدی کدر می‌شود که دید روزمره را مختل می‌کند، جراحی بهترین گزینه است. امروزه این عمل با بی‌حسی موضعی، بدون بخیه و با درصد موفقیت بالای ۹۵ درصد انجام می‌شود.

نکته مهم این است که هیچ دارو یا قطره چشمی تأییدشده‌ای وجود ندارد که بتواند آب مروارید را درمان یا از بین ببرد. هرگونه تبلیغ در این زمینه فاقد پشتوانه علمی است و باید از آن پرهیز کرد.

---

جمع‌بندی

آب مروارید یک بیماری تدریجی است که در صورت بی‌توجهی می‌تواند به کاهش شدید بینایی منجر شود. شناخت مراحل پیشرفت آن از خفیف تا رسیده، به تشخیص زمان مناسب برای درمان کمک می‌کند.
در مراحل ابتدایی ممکن است تنها مراقبت و پیگیری کافی باشد، اما در مراحل پیشرفته، جراحی بهترین و مؤثرترین روش بازگرداندن دید است.
جراحی آب مروارید یکی از موفق‌ترین عمل‌های چشم‌پزشکی در جهان است و در اغلب موارد، بینایی بیماران به شکل چشمگیری بهبود می‌یابد.

در نهایت، بهترین اقدام برای حفظ سلامت بینایی، معاینه‌ی منظم چشم پس از ۴۰ سالگی و مراجعه‌ی به‌موقع به پزشک متخصص در صورت مشاهده‌ی هرگونه تغییر در دید است.